บาดทะยัก โรคอันตรายที่ควรระวัง

บาดทะยัก เกิดการติดเชื้อจากแบคทีเรียเมื่อเกิดบาดแผล ที่ส่งผลกระทบต่อระบบประสาทภายในร่างกาย ซึ่งอาจทำให้ผู้ป่วยมีอาการกล้ามเนื้อหดเกร็งกล้ามเนื้อบริเวณใบหน้า ขากรรไกร หน้าท้อง แขนขา และมีไข้สูง  แม้ว่าในปัจจุบันโรคดังกล่าวจะมีวัคซีนสำหรับป้องกันแล้ว แต่หากชะล่าใจ หรือปล่อยทิ้งไว้ ก็อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพถึงขั้นเสียชีวิตได้ โดยบทความนี้ โรงพยาบาลซานเปาโลหัวหิน ได้รวบรวมข้อมูลดี ๆ เกี่ยวกับบาดทะยัก โรคอันตรายที่ควรระวัง มาฝากกัน 

โรคบาดทะยัก (Tetanus) เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย Clostridium Tetani ที่สามารถพบได้ในดิน ฝุ่น น้ำลาย และมูลสัตว์ ซึ่งเป็นตัวการทำให้เกิดโรคบาดทะยักได้ง่าย โดยการติดเชื้อจะมาจากการสัมผัสสิ่งสกปรกขณะมีแผลเปิด เช่น แผลจากของมีคม แผลถลอก เป็นต้น ที่ส่งผลกระทบต่อระบบประสาทโดยตรง ทำให้กล้ามเนื้อบริเวณตามร่างกายเกิดหดเกร็ง และอาการอื่น ๆ ตามมา ไม่ว่าจะเป็น มีไข้สูง เจ็บปวดบริเวณแผล รู้สึกเหงื่อแตก หายใจลำบาก ฯลฯ  มักพบได้มากในกลุ่มผู้สูงอายุ และคนทั่วไป

แผลเปิดแบบไหนสามารถติดเชื้อบาดทะยักได้

• บาดแผลจากของมีคม  
• หกล้ม 
• โดนทิ่มแทงจากเสี้ยนไม้ หรือตะปูตำ 
• สัก หรือเจาะ 
• ใช้เข็มฉีดยาไม่สะอาด 
• แผลไฟไหม้ 
• การผ่าตัด จากอุปกรณ์ที่ไม่ผ่านการฆ่าเชื้อ 
• เกิดอุบัติเหตุกระดูกหักออกมานอกผิวหนัง 
• เท้าของผู้ป่วยโรคเบาหวานที่เป็นแผล
• ฟันผุ 
• บาดแผลกระสุจปืน ม ระเบิด ฯลฯ

ลักษณะอาการแบบไหนบ่งชี้ว่า ร่างกายกำลังติดเชื้อ “บาดทะยัก”

สำหรับการติดเชื้อ Clostridium Tetani มักจะมีอาการประมาณ  4 – 21 วันหลังจากการติดเชื้อ หรือโดยทั่วไปเฉลี่ยประมาณ 1 สัปดาห์ ซึ่งผู้ป่วยที่เป็นบาดทะยัก จะมีลักษณะอาการ ดังนี้ 

• ปวดเกร็งบริเวณกล้ามเนื้อ เช่น แขน ขา มือ หลัง และเท้า 
• กล้ามเนื้อกระตุก 
• ขากรรไกรบริเวณปากอ้าลำบาก และมีปัญหาการกลืนอาหาร 
• มีไข้ขึ้นสูง ปวดหัว เหงื่อออก หายใจลำบาก 
• หัวใจเต้นเร็ว ใจสั่น 
• เบื่ออาหาร คลื่นไส้ท้องเสีย 
• ความดันโลหิตสูง  
• น้ำลายไหล

การรักษาบาดทะยัก

ในการดูแลรักษาอาการติดเชื้อแบคทีเรีย แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะซักถามประวัติของคนไข้ ว่ามีโรคประจำตัวอะไรบ้าง มีลักษณะอาการอย่างไร หรือมีบาดแผลมาจากสาเหตุใด เพื่อทำการวินิจฉัย และรักษาตามอาการได้อย่างถูกต้อง โดยวิธีการรักษาอาการติดเชื้อบาดทะยัก มีดังนี้

• ให้ยาคลายกล้ามเนื้อ แพทย์จะให้ยาเพื่อลดอาการหดเกร็งบริเวณกล้ามเนื้อของผู้ป่วย 
• ยาปฏิชีวนะ เป็นการนำยาปฏิชีวนะสำหรับการฆ่าเชื้อบริเวณที่เกิดการติดเชื้อแบคทีเรีย และบรรเทาอาการ 
• ฉีดวัคซีนสร้างภูมิคุ้มกัน  เพื่อกระตุ้นให้ร่างกายมีการสร้างภูมิคุ้มกันเองและบรรเทาอาการปวดเกร็งจากการติดเชื้อ

การป้องกัน และดูแลตัวเองอย่างไรไม่ให้เกิด “บาดทะยัก”

• ระมัดระวังอย่าให้มีบาดแผลสกปรก
• ฉีดวัคซีนป้องกันโรคบาดทะยักให้ครบ 
• หากมีบาดแผล ควรล้างน้ำสะอาดโดยทันที ไม่ปล่อยให้แผล สัมผัสกับเชื้อโรค 
• เช็ดแผลด้วยน้ำเกลือ แอลกอฮอล์ เบตาดีนสำหรับฆ่าเชื้อ  
• ปิดแผลด้วยพลาสเตอร์ หรือผ้าก๊อซสะอาด 
• หากรู้สึกถึงอาการผิดปกติ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัย

คำแนะนำเกี่ยวกับการฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก

• เด็กเล็กก่อนครบอายุ 2 ปีควรฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก คอตีบ ให้ครบ และไอกรนชนิด DTap 4 ครั้ง 
• อายุระหว่าง 4-6 ปีฉีดเข็มกระตุ้นโรคบาดทะยัก คอตีบ และไอกรนชนิด Tdap 
• อายุระหว่าง 11-12 ปีแนะนำฉีดเข็มกระตุ้นโรคบาดทะยัก คอตีบ และไอกรนชนิด Tdap อีกครั้ง  

ทั้งนี้ หลังจากฉีดวัคซีนกระตุ้นเมื่อครบอายุ 12 ปี ควรมาฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก และคอตีบอีกครั้งในทุก ๆ 10 ปี

ติดต่อนัดหมาย

โรงพยาบาลซานเปาโลหัวหิน

แผนกผู้ป่วยนอก 

โทร. 032-532576 – 80