โรคพิษสุนัขบ้า : ภัยใกล้ตัวของคนที่มีสัตว์เลี้ยง
โรคพิษสุนัขบ้า หรือโรคกลัวน้ำ เป็นโรคที่ติดต่อจากสัตว์สู่คนที่มีอันตรายร้ายแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในปัจจุบันที่การเลี้ยงสัตว์เลี้ยงได้รับความนิยมอย่างสูง ไม่เพียงแต่ สุนัข เท่านั้น สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ชนิดอื่นๆ เช่น แมว ลิง แรคคูน ค้างคาว ยังสามารถเป็นพาหะของโรคพิษสุนัขบ้าได้เช่นเดียวกัน ซึ่งผ่านทางน้ำลาย หรือมีการกัด,ข่วน, เลีย, น้ำลายสัตว์กระเด็นเข้าตาหรือผิวหนังที่ถลอกหรือมีแผลเปิด-เยื่อบุตา/ จมูก/ ปาก หรือรับประทานเนื้อสัตว์ดิบที่มีเชื้อโรคเป็นต้น
อาการ
หลังได้รับเชื้อ จะยังไม่มีอาการทันที จะเริ่มแสดงอาการตั้งแต่ประมาณ 3 สัปดาห์ขึ้นไป ขึ้นอยุ่กับความรุนแรงของการรับเชื้อ เช่น ขนาด หรือตำแหน่งบาดแผล โดยมีอาการแบ่งได้เป้น 3 ระยะ คือ
- ระยะแรก อาการจะไม่จำเพาะ อาการคล้ายกลุ่มอาการไข้ทั่วไป อาจจระคายเคืองหรือเจ็บบริเวณที่ถูกกัดร่วมด้วย เฉลี่ย 2-10 วัน
- ระยะที่มีอาการทางระบบประสาท แบ่งได้เป็น
- 2.1 ภาวะสมองอักเสบ : มีอาการไข้ กลัวลม กลัวน้ำ กล้ามเนื้อกระตุก หดเกร็ง เพ้อ เห็นภาพหลอน นอนไม่หลับ
- 2.2 ภาวะอัมพาตกล้ามเนื้อปวกเปียก
- ระยะโคม่า มักจะพบภาวะแทรกซ้อน เช่น ระบบหายใจล้มเหลว หัวใจหยุดเต้น และเสียชีวิตในที่สุด
การรักษา
ไม่มีวิธีรักษาให้หายขาด ดังนั้น จึงควรป้องกันไม่ให้เกิดโรค
การป้องกัน
การป้องกัน โดยการฉีดวัคซีนพิษสุนัขบ้า มี 2 แบบ คือ
- ฉีดล่วงหน้าก่อนการสัมผัสโรค : แนะนำฉีดในผู้ที่มีความเสี่ยงสูงที่จะมีสัตว์กัด เช่น มีสัตว์เลี้ยง, ต้องเดินทาง/ อาศัยในพื้นที่เสี่ยง, ตั้งแคมป์/ เดินป่า
- หลังการสัมผัสน้ำลาย หรือโดนกัด : ตามแนวทางของกระทรวงสาธารรสุขและสภากาชาดไทย แนะนำฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า 1-5 เข็มขึ้นอยู่ประวัติการฉีดวัคซีนก่อนหน้า หรืออาจต้องฉีดยาอิมมูโนโกลบุลิน กรณีที่สัมผัสสัตว์ที่มีความเสี่ยงสูง